Karakterizimi morfometrik dhe gjenetik i popullatave të krapit në liqenet natyrore dhe qendrat e kultivimit të rasateve (AquaGenPop)

Projekti i propozuar synon të kryejë një vlerësim të përbërjes gjenetike të popullatave të krapit (Cyprinus carpio) në disa liqene të Shqipërisë, duke përdorur analiza molekulare, si dhe matjet morfometrike. Më poshtë janë disa detaje shtesë rreth objektivave dhe metodologjisë së propozuar: Objektivat Specifike: • Identifikimi i diversitetit gjenetik: Përmes analizave molekulare, dhe studimit në nivelin e gjenetikës së popullatave synohet identifikimi i diversitetit gjenetik në popullatat e krapit në Liqenin e Ohrit, Prespës, Shkodrës, si dhe në qendrat e kultivimit të rasateve. • Studimi i strukturës gjenetike: Analizat mikrosatelitore do të përdoren për të kuptuar strukturën gjenetike dhe marrëdhëniet e ndërsjella midis individëve brenda secilës popullatë. • Studimi i dinamikës dhe kondicionit të popullatave krapit nëpërmjet vlerësimit të rritjes, strukturës moshore, rekrutimit, mortalitetit, marrëdhënies peshë-gjatësi, koeficientit të kondicionit dhe indeksit të performancës. Projekti synon të kontribuojë në njohurinë shkencore dhe të ofrojë baza të qëndrueshme për menaxhimin e popullatave të krapit në këto liqene. Përdorimi i teknologjive molekulare do të sjellë një kontribut të rëndësishëm në fushën e biologjisë molekulare dhe kërkimit shkencor. Në aspektin e menaxhimit të rezervave të krapit të egër, analiza e dinamikës dhe kondicionit të saj shërben si bazë për përzgjedhjen e instrumentave menaxherialë të peshkimit, të cilët sigurojnë një shfrytëzim të qëndrueshëm të rezervës dhe ruajtjen e ekosistemit në tërësi. Objektivat e zhvillimit për këtë projekt mund të jenë të ndara në disa kategori, përfshirë aspekte shkencore, mjedisore, dhe sociale. Këtu janë disa syresh: • Zhvillimi i njohurive shkencore: a. Identifikimi i markerëve mikrosatelitorë: Objektivi është identifikimi i markerëve mikrosatelitorë më të përshtatshëm për studimin e përbërjes gjenetike të krapit në këto liqene. b. Përmirësimi i teknikave analitike: Objektivi është zhvillimi dhe përmirësimi i teknikave analitike për sigurimin e të dhënave të sakta dhe të besueshme nga analizat molekulare të përdorura në projekt. • Kontributi në menaxhimin e burimeve natyrore: c. Objektivi është identifikimi i popullatave me vlerë të lartë gjenetike, që mund të kenë rëndësi për ruajtjen e biodiversitetit dhe menaxhimin e resurseve natyrore. • Ndikimi në politikat dhe mjedisin: d. Formulimi i rekomandimeve: Objektivi është të hartohen disa rekomandim bazuar në rezultatet e studimit, që mund të përdoren në hartimin e politikave dhe strategjive për menaxhimin e rezervave peshkore dhe ruajtjen e mjedisit. • Bashkëpunimi kombëtar dhe ndërkombëtar dhe ngritja e kapaciteteve: e. Bashkëpunimi me institucione të tjera: Objektivi është të ndërtohet një bashkëpunim i qëndrueshëm me institucione tjera shkencore, politikëbërëse dhe ligjvënëse, si dhe mjedisore, duke mundësuar shkëmbim të njohurive dhe kapaciteteve. • Ndikimi në ndarjen e njohurive (dissemination): f. Publikimi i rezultateve: Përmes publikimeve shkencore, objektivi është të ndikojë në ndarjen e njohurive në fushën e biologjisë molekulare dhe të kontribuojë në literaturën shkencore. • Sensibilizimi i publikut dhe pjesëmarrja e komunitetit g. Programet e sensibilizimit: Objektivi është të zhvillohen dhe të implementohen programe të sensibilizimit për komunitetin lokal dhe publiku në përgjithësi, për të rritur ndërgjegjësimin rreth rëndësisë së ruajtjes së mjedisit dhe biodiversitetit.

• Në Shkencat Fondamentale: • Zgjerimi i njohurive gjenetike: Projekti do të ofrojë njohuri të thelluara mbi strukturën gjenetike të racave autoktone të deleve, duke përfshirë analizën e lokuseve specifike si prolactinë, hormoni i rritjes (MSTN), etj. Kjo zgjeron bazën e të dhënave shkencore mbi diversitetin gjenetik dhe adaptueshmërinë e këtyre racave. • Kuptimi i polimorfizmit dhe ndikimit gjenetik: Identifikimi i varianteve gjenetike (alelet) dhe kuptimi i tyre në lidhje me tiparet prodhuese dhe rezistencën ndaj sëmundjeve si mastiti kontribuon në fushën e genetikës dhe biologjisë molekulare, duke hedhur dritë mbi marrëdhëniet ndërmjet gjenotipit dhe fenotipit. • Studimi i adaptueshmërisë dhe qëndrueshmërisë: Analiza e mënyrës se si racat autoktone adaptohen në mjedise të ndryshme dhe kushte socio-ekonomike ofron njohuri të reja në ekologjinë evolutive dhe genetikën e popullatave. • Në Shkencat e Aplikuara: • Përmirësimi gjenetik dhe seleksionimi: Projekti kontribuon në aplikimin e njohurive gjenetike për përmirësimin e tipareve të dëshiruara si produktiviteti dhe rezistenca ndaj sëmundjeve. Kjo ndihmon në zhvillimin e strategjive të seleksionimit për racat autoktone, duke përmirësuar performancën e tyre dhe qëndrueshmërinë. • Strategji të reja për menaxhimin e shëndetit të kafshëve: Identifikimi i gjenotipeve rezistente ndaj sëmundjeve si mastiti mund të lejojë zhvillimin e qasjeve të reja në menaxhimin e shëndetit të kafshëve, reduktimin e përdorimit të antibiotikëve, dhe përmirësimin e mirëqenies së kafshëve. • Kontributi në zhvillimin e qëndrueshëm: Nëpërmjet përmirësimit të efikasitetit të prodhimit dhe qëndrueshmërisë ekologjike, projekti ndikon në zhvillimin e praktikave të qëndrueshme në blegtori, duke ofruar një model për ruajtjen e biodiversitetit dhe llojshmërisë gjenetike. • Rritja e vlerës ekonomike dhe sociale: Përmirësimi i cilësisë dhe sasisë së prodhimeve blegtorale, si dhe rritja e rezistencës ndaj sëmundjeve, rrisin vlerën ekonomike të racave autoktone. Kjo mund të ndikojë pozitivisht në mirëqenien e komuniteteve rurale, duke ofruar mundësi të reja ekonomike dhe sociale.